Bästa osten för hjärthälsan identifierad: det handlar om...

Wat je dagelijks eet, vormt je hart op lange termijn. Groenten, volkoren en peulvruchten beschermen. Te veel zout en transvetten belasten je bloedvaten. Waar past kaas in dat plaatje? Het antwoord hangt af van vetzuursamenstelling, zoutgehalte en portiegrootte.

Melkproducten beïnvloeden cholesterol en bloeddruk op verschillende manieren. Verzadigd vet kan LDL verhogen, maar de zogeheten kaasmatrix – het geheel van eiwitten, calcium en fermentatie – dempt dat effect deels. Zout is een tweede factor: veel harde kazen bevatten relatief veel zout, wat je bloeddruk kan opjagen. Daarom telt niet alleen hoeveel kaas je eet, maar vooral welke kaas je kiest én hoe vaak. Maakt het dan uit of de koeien gras of krachtvoer aten? Ja, daar komt onderzoek naar voren.

Een recente studie in het peer-reviewed International Dairy Journal vergeleek cheddar van grasgevoerde koeien met cheddar van koeien op een gemengd rantsoen. De onderzoekers vonden duidelijke verschillen in de samenstelling van het vet: kaas van grasgevoerde dieren bevatte meer omega-3, meer geconjugeerd linolzuur (CLA) en een gunstigere verhouding tussen omega-6 en omega-3.

Bij proefpersonen die deze kaas aten, rapporteerde de studie tekenen van een gunstiger bloedlipidenprofiel vergeleken met conventionele cheddar. Het ging om subtiele verschuivingen, passend bij kleine voedingsverschillen, maar de richting was consistent met eerdere literatuur over grasgevoerde zuivel. De looptijd was beperkt en de groepen waren niet groot; resultaten moeten dus met prudentie worden geïnterpreteerd. Toch wijst het totaalbeeld op een mogelijk cardiometabool voordeel van cheddar uit grasgevoerde melk.

Niet alle verzadigde vetten werken hetzelfde. Laurine-, myristine- en palmitinezuur verhogen LDL sterker. Stearinezuur lijkt neutraal. Kaas van grasgevoerde koeien bevat relatief meer enkelvoudig onverzadigde vetten, meer alfa-linoleenzuur (omega-3) en meer CLA. Deze vetzuren hangen samen met lagere LDL-waarden en soms een iets gunstiger HDL/LDL-verhouding.

Daarnaast telt de context. Calcium in kaas bindt vetzuren in de darm, waardoor je een deel niet opneemt. Fermentatie en melkpeptiden kunnen het endotheel ondersteunen. Het is daarom verstandig te kijken naar het geheel: LDL-cholesterol, bloeddruk en ontstekingsmarkers bewegen mee met kwaliteit van vet, hoeveelheid zout en je totale voedingspatroon.

Zo kies je kaas die beter past bij hartgezondheid, zonder smaak op te geven.

• Kies “grasgevoerde”, “betesbaserad” of seizoenskaas van zomermelk. Dat vergroot de kans op een gunstiger vetzuurprofiel.
• Lees het etiket op zout. Mik op minder dan 1 gram zout per 100 gram voor dagelijks gebruik. Harde kazen zitten vaak hoger; varieer met zachtere opties.
• Ga voor lagere-zoutkazen als mozzarella en ricotta voor brood, salade of pasta. Cottage cheese en hüttenkäse zijn ook relatief zoutarm.
• Houd porties klein: ongeveer 20 tot 30 gram per keer. Combineer met groente of volkorenbrood zodat de totale maaltijd in balans blijft.
• Wissel af. Kaas kan prima in een mediterraan eetpatroon passen, mits je ook peulvruchten, noten, vis en olijfolie gebruikt.
• Let op totaal zout in je dagmenu. Brood, vleeswaren en kant-en-klaar kunnen al veel leveren; stem je kaaskeuze daarop af.